Zoals medisch specialisten en ziekenhuisbestuurders weten, zijn er 1 januari 2015 nogal wat veranderingen in de bekostiging van de zorg. Voor de specialisten betekent dit (zonder actie) verlies van fiscaal ondernemerschap en verlies van grip op het eigen ‘ verdienmodel’.
Verlies van fiscaal ondernemerschap betekent verlies van zelfstandigenaftrek en de mkb-vrijstelling, op jaarbasis gemiddeld genomen een offer van ca. 15.000 euro. Overigens is het de vraag hoelang en in welke omvang deze faciliteiten nog zullen blijven bestaan gezien de huidige discussies daaromtrent. Voor de instellingen betekent het een risico van fictief dienstverband van de specialisten en grip op het honorariumdeel van de specialisten. Let wel: een fictief dienstverband is iets anders dan een dienstverband op grond van een arbeidsovereenkomst. Globaal komt het er op neer dat het ziekenhuis werkgeverslasten dient af te dragen over het loon van de specialist (al dan niet in dienstverband). Dit risico beperkt zich tot een bedrag ad ca. 9.000 euro per jaar per specialist (fte). Het fiscaal ondernemerschap kan worden behouden als de specialistenmaatschappen zich ‘ laden’ met risico’s. In dat geval is ook het risico van een fictief dienstverband grotendeels opgeheven. Dit gegeven heeft er toe geleid dat de ziekenhuisbestuurders (in overleg met de collectieven) opdracht hebben gegeven aan adviseurs een model te ontwikkelen ter behoud van het fiscaal ondernemerschap. In grote lijnen is nu de uitkomst dat in de samenwerkingsovereenkomst delen van de risico’ s die nu door de instellingen worden gedragen worden overgeheveld naar de specialisten. Tot nu toe ben ik nog geen overheveling van kansen tegengekomen. Kortom, een onzekere aftrekpost wordt ingeruild tegen een zeker risico. Dat kan wellicht leiden tot fiscaal ondernemerschap, maar dat is heel wat anders dan daadwerkelijk ondernemerschap. Dat laatste kenmerkt zich door het zelf kunnen sturen en grip houden op het ‘ verdienmodel’ en kostenstructuren. De huidige modellen voorzien daar niet in, deze zijn gericht op zekerheid voor de instellingen. Mijn oproep aan de specialisten is dan ook het streven naar fiscaal ondernemerschap los te laten (en als ‘bijproduct’ te zien ) en na te denken over hoe de praktijk als onderneming in te richten en wat/wie je daar voor nodig hebt. Hierbij moeten zij dan wellicht ook over de muren van de eigen instelling kijken. In een onderneming als deze heb je vaktechneuten, uitstekende vaktechneuten en vaktechneuten-ondernemers, ieder met een eigen positie en beloningsmodel. Pas dan komt er een wezenlijke verandering in de zorg los. Dit kan een bedreiging zijn voor de instellingen in termen van continuïteit, gezien de in het verleden genomen beslissingen. De verandering zal moeten leiden tot een lagere schadelast, waar verzekeraars baat bij hebben. Om deze reden zullen de verzekeraars bereid zijn instellingen in financiële zin bij te staan in het veranderingsproces. Specialisten, grijp deze kans!